تغییر عادت امر دشواری است
بسیاری از افراد در زندگی خود یک یا چندین عادت ناسالم دارند؛ بسیاری از افراد روزانه مقدار زیادی چای مینوشند و هر چند گاه یکبار تصمیم به تغییر عادت نوشیدن چای خوردن میکنند. شروع این کار بسیار ساده است؛ اما بسیاری از افراد، بیشتر از چند روز دوام نمیآورند و به عادت قبلی و روتین خود باز میگردند. اما سوال اصلی اینجاست که چرا در اولین مهمانی و در اولین فرصت پیش آمده برای صرف چای، با کمال میل به استقبال آن میرویم و دوباره شروع به نوشیدن چای میکنیم؟ در پاسخ باید بگوییم که ما به نوشیدن چای عادت کردهایم و ترک و تغییر این عادت، برای ما امر دشواری است. در حقیقت، انجام برخی از فعالیتها برای ما عادی شده است و نسبت به آنها آگاهی و اطلاع چندانی نداریم.
سوال دیگر این است که، چرا عادتهای مختلف در افراد شکل میگیرد؟
در پاسخ به این سوال، باید بگوییم که تلاش مغز، همواره در جهتی است که زمان بیشتری برای انجام فعالیتهای مختلف فراهم بیاورد و سمت و سوی دستوراتی که از سمت مغز صادر میشود، بیشتر انجام فعالیتهای مشابه میباشد که از این میان میتوانیم به فعالیتی مثل «جویدن ناخن» در مواقع استرس زا اشاره کنیم. جویدن ناخن در مواقع استرس زا، دستوری است که در این مواقع از سمت مغز صادر میشود و موجب ایجاد عادت جویدن ناخن در ذهن شما خواهد شد.
اما آنچه که در تغییر عادتها میتواند به ما کمک کند، این است که در مورد استفاده از یک وسیله، ذهنیت استفاده از آن را در افراد ایجاد کنیم که البته این امر بسیار دشواری است.
آنچه که مسلم است، عادتهای قدیمی، در بخشی از ذهن ما وجود دارد و تنها با یک تلنگر ساده، دوباره فعال خواهند شد. برای مثال میتوانیم به افرادی اشاره کنیم که مشکل مصرف مواد مخدر دارند و پس از ترک اعتیاد خود، تنها پس از یک مدت و در مواجهه با مواد مخدر، خواسته یا ناخواسته اشتیاق مصرف این مواد، به ذهن آنها بر میگردد و باعث میشود که فرد دوباره به مصرف این مواد روی بیاورد.
به همین دلیل است که وقتی میگوییم «از فردا دیگر این عادت را کنار میگذارم»، با مشکلاتی مواجه میشویم که مانع از ترک عادت ما میشود.
شیوه ایجاد عادت جدید در خود
ایجاد عادتهای جدید، راهکاریهای فراوانی دارد که سادهترین آن، عمل تکرار میباشد. مثلا میتوان به کودکانی اشاره کرد که به کمک والدین خود، هر شب قبل از خواب به مسواک زدن مشغول میشوند و این کار موجب میشود تا این کودکان، به عمل مسواک زدن عادت کنند.
مثال دوم، خرید از آمازون میباشد. معروفیت این فروشگاه، باعث شده است تا افراد زیادی در صورت داشتن خرید مجازی، ابتدا به این فروشگاه سر بزنند و اقدام به خرید آنلاین نمایند. اما با اینکه فروشگاههای مجازی فراوانی به صورت آنلاین فعال هستند، باز هم فروشگاه آمازون، مشتریان بیشتری را به خود میبیند؟ دلیل این امر چیست؟ علت اصلی این امر، عادت مشتریان به خرید از این فروشگاه آنلاین میباشد که علت آن هم قیاس قیمتهای این فروشگاه با سایر فروشگاههای مجازی است.
پس، میتوان گفت که دو راه برای شکلگیری عادتها وجود دارد؛ اول اینکه از عمل تکرار استفاده کنیم و دوم اینکه، برای خلق عادت جدید، باید به شکلی باشد که با ذهن ما بازی کند و موجب این مسئله گردد تا ذهن ما آن مسئله را به عنوان یک عادت بپذیرد و در پی راه دیگری نباشد.